Sunday, April 6, 2008

Şiilik Düşüncesinde Değişim mi Devrim mi? - M. Hayri Kırbaşoğlu


Özet
İslam Düşüncesinin ana damarlarından olan Şiilik, hem bünyesinde İmamilik, Zeydilik, İsmaililik ve Dürzîlik gibi farklı eğilimleri barındıran hem de kendi içerisinde sürekli değişim halinde olan dinamik bir yapı arz eder. Bu değişimlerin en önemlisi Humeyni’nin geliştirdiği “Velayet-i Fakih” nazariyesidir. Son yıllarda Ahmed el-Kâtib tarafından yapılan çalışmalar ise tam bir devrim niteliğindedir. Ayrıca, İmami etkinin asgari düzeyde kaldığı, Kur’an merkezli bir Şii perspektifin teşekkülü ve buna bağlı olarak Şii-Sünni düşünce evreni arasındaki karşılıklı bir alışveriş ve etkileşim de sözkonusudur. Bütün bu gelişmeler, gelecekte Şii-Sünni düşünce arasındaki ihtilafların asgari düzeye indirilebileceği konusunda ümit vaat etmektedir.



تطور فى الفكر الشيعى أم ثورة ؟

ان " الفكر الشيعى" كأحد الاتجاهات الرئيسة فى الفكر الاسلامى مفهوم مظلى يحيط بالامامية و الزيدية و الاسماعيلية و الدرزية و يمثل بنية فكرية متطورة منذ نشأتها و من أهم مراحل تطور الفكر الامامى هو نظرية ولاية الفقيه التى تمت صياغتها بيد آية الله الخمينى و لكن تطورا جديدا أحدثه أحمد الكاتب فى السنوات الأخيرة يبدو وكأنه ثورة فكرية مقارنا بنظرية ولاية الفقيه لأنه كمفكر شيعى امامى قام بنقد ذاتى جذرى لتراثه و توصل الى نتيجة أن مبدأ النص و الوصية فى مسألة الامامة كان مجهولا عند أئمة أهل البيت فى القرون الأولى والأهم من ذلك قيامه بنقد الروايات التى تتحدث عن المهدى المنتظر و توصله الى نتيجة انها روايات واهية لا يمكن الوثوق به و الاعتماد عليها فى مثل هذا الأمر و بالتالى ادعى بأن الخلاف بين السنة و الشيعة أمر سياسى و تاريخى و ليس خلافا دينيا . و هناك تطور آخر لافت النظر يتجه نحو فكر شيعى قرآنى خالص بعيدا عن التراث الامامى التقليدى بحيث يمكن أن يتفاعل مع الفكر السنى أكثر سهولة و مرونة بالنسبة لفكر الاماى التقليدى . كل ذلك يبشر بالأمل في امكانية تخفيف حدة الخلاف بين السنة و الشيعة ، بل و فى امكانية التقارب و التفاعل فى سبيل ايجاد أكبر قدر ممكن من قواسم مشتركة من أجل القضاء على التعصب المذهبى و ما أدى اليه من التفرقة بين صفوف الأمة الاسلامية


A Change or Revolution in Shia Thought?
Abstract
Shia, one of the main courses of Islamic thought, is not only includes such versions as Imamiyye, Zeydiism, İsmailiye, and Druse, it also has a very dynamic structure that changes continuously. The most important of these changes is the “Velayet-ul Fakih” conception of Ayatullah Khomeini. Also, Ahmad Al-Katib’s work can be considered as revolution in Shi’i thought. Besides, a formation of Shi’i perspective that gives priority to Koran, and minimizes the influence of İmamiyye doctrine. This opens a way of interaction between Shiism and Sunnism. All these bring about an optimism that the disagreements between Shia and Sunnism would be minimized.
doğudan, Ocak-Şubat 2008, Yıl 1, Sayı 3

No comments: