Özet
Bu makale, devrim öncesi ve sonrası İran’da, fikrî hayatta görülen süreklilik ve kopuşlar üzerinedir. Dindar aydınların, din adamlarının ve laik aydınların yaşadığı dönüşümlere bakarak durumun kuş bakışı bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Bu üç grubun kendi iç gelişmelerine bakıldığında İran fikir hayatında önemli gelişmeler şu şekilde sıralanabilir: din adamlarını sert ve dobraca eleştiren yeni bir dindar aydın kuşağı ortaya çıktı; liberal-laik aydınlar ile bu yeni nesil dindar aydınlar terminoloji ve politik tutum bakımından gittikçe birbirine yaklaştı; ve kendi içinde iki farklı eğilimi barındıran din adamları sınıfı bir bütün olarak İran fikir sahnesindeki itibarını yitirmeye başladı. Bütün bunlar göz önüne alındığında İran’da zamanla sivil toplumun oluşmasında umut verici bir tablo mevcuttur ve dindar aydınlar bu tabloda önemli bir yer tutmaktadır.
الفكر العصري الإيراني المتواصل منه والمنقطع
مهرزاد بوروجاردي
يدور موضع هذا المقال حول النقاط المستمرة والمنقطعة في الحياة الفكرية في إيران قبل الثورة وبعدها. فما عايشه المثقفون المتدينون، ورجال الدين، والمثقفون العلمانييون من تحولات والنظر إلى ما عاناه هؤلاء نظرة فوقية. فإذا ما نظرنا إلى ما عاشته هذه الفئات الثلاث من تحولات داخلية عندها يمكن رصد الحياة الفكرية الإيرانية على الشكل التالي: بروز فئة من المثقفين المتدينين يعربون غن رايهم بشكل جذري وصريح ونقد حاد، وتقارب اللبراليين والعلمانين من رجال الدين المثقفين سياسيا وفكريا. واضمحلال تأثير رجال الدين المنقسمين فيما بينهم على اتجاهين في الجياة الفكرية الإيرانية. كل ذلك يشسير إلى تكون منظمات المجتمع المدني في إيران، ورجال الدين المثقفين يقومون بدور مهم في ذلك
Abstract
Continuities and Discontinuities in Modern Iranian Intellectual Thought
This article tries to give brief answers to a basic question: “What types of continuities and ruptures characterize the trajectory of intellectual thought in pre- and post-revolutionary Iran?” To do so, intellectual developments within the ranks of religious intellectuals, clerics, and secular intellectuals are analyzed. The results can be listed as follows: the coming of age of a new generation of religious intellectuals who criticize clerics sharply and sincerely; the convergence of liberal-secular intellectuals with this new generation of religious ones in terms of their nomenclature and political attitudes; and the diminishing popularity of the clerical class as a whole. Considering all these developments it can be said that there is a promising picture in Iran in terms of an eventual formation of a vibrant civil society and of the orientation of the religious intellectuals.
Bu makale, devrim öncesi ve sonrası İran’da, fikrî hayatta görülen süreklilik ve kopuşlar üzerinedir. Dindar aydınların, din adamlarının ve laik aydınların yaşadığı dönüşümlere bakarak durumun kuş bakışı bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Bu üç grubun kendi iç gelişmelerine bakıldığında İran fikir hayatında önemli gelişmeler şu şekilde sıralanabilir: din adamlarını sert ve dobraca eleştiren yeni bir dindar aydın kuşağı ortaya çıktı; liberal-laik aydınlar ile bu yeni nesil dindar aydınlar terminoloji ve politik tutum bakımından gittikçe birbirine yaklaştı; ve kendi içinde iki farklı eğilimi barındıran din adamları sınıfı bir bütün olarak İran fikir sahnesindeki itibarını yitirmeye başladı. Bütün bunlar göz önüne alındığında İran’da zamanla sivil toplumun oluşmasında umut verici bir tablo mevcuttur ve dindar aydınlar bu tabloda önemli bir yer tutmaktadır.
الفكر العصري الإيراني المتواصل منه والمنقطع
مهرزاد بوروجاردي
يدور موضع هذا المقال حول النقاط المستمرة والمنقطعة في الحياة الفكرية في إيران قبل الثورة وبعدها. فما عايشه المثقفون المتدينون، ورجال الدين، والمثقفون العلمانييون من تحولات والنظر إلى ما عاناه هؤلاء نظرة فوقية. فإذا ما نظرنا إلى ما عاشته هذه الفئات الثلاث من تحولات داخلية عندها يمكن رصد الحياة الفكرية الإيرانية على الشكل التالي: بروز فئة من المثقفين المتدينين يعربون غن رايهم بشكل جذري وصريح ونقد حاد، وتقارب اللبراليين والعلمانين من رجال الدين المثقفين سياسيا وفكريا. واضمحلال تأثير رجال الدين المنقسمين فيما بينهم على اتجاهين في الجياة الفكرية الإيرانية. كل ذلك يشسير إلى تكون منظمات المجتمع المدني في إيران، ورجال الدين المثقفين يقومون بدور مهم في ذلك
Abstract
Continuities and Discontinuities in Modern Iranian Intellectual Thought
This article tries to give brief answers to a basic question: “What types of continuities and ruptures characterize the trajectory of intellectual thought in pre- and post-revolutionary Iran?” To do so, intellectual developments within the ranks of religious intellectuals, clerics, and secular intellectuals are analyzed. The results can be listed as follows: the coming of age of a new generation of religious intellectuals who criticize clerics sharply and sincerely; the convergence of liberal-secular intellectuals with this new generation of religious ones in terms of their nomenclature and political attitudes; and the diminishing popularity of the clerical class as a whole. Considering all these developments it can be said that there is a promising picture in Iran in terms of an eventual formation of a vibrant civil society and of the orientation of the religious intellectuals.
doğudan, Ocak-Şubat 2008, Yıl 1, Sayı 3
No comments:
Post a Comment